فروشگاه اینترنتی نوین بوک

حالات دلالت لفظ

1398-08-23

حالات دلالت لفظ بر معنی:

دلالت لفظ بر معنی از چهار حالت خارج نمی‏باشد:

1- نصّ: 

لفظ صد در صد دلالت بر یک معنی دارد و یک درصد هم احتمال خلاف نمی‏رود.

مثال فقهی: خداوند در قرآن کریم می‏فرماید:«اقیمو الصلاه»یعنی نماز را بپا دارید. این آیه می‏رساند که خواندن نماز کار پسندیده‏ای است. پس نصّ می‏باشد.

مثال قانونی: ماده 238 ق.مدني می‏گوید: «بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم». در اینجا این عبارت صد در صد معنی و تعریف بیع را بیان می‏کند و معنی عقدی دیگری را در بر نمی‏گیرد. پس نصّ می‏باشد.

2- ظاهر: 

لفظ به احتمال قوی فلان معنی را می‏رساند (از 51 درصد تا 99 درصد). این احتمال قوی را ظاهر می‏گویند یعنی احتمال مخالف نیز وجود دارد هر چند احتمال ضعیفی است.

مثال فقهی: با عنایت به آیۀ کریمۀ«اقیمو الصلاه» احتمال قوی این است که نماز واجب باشد و احتمال ضعیف این است که نماز مستحب باشد. پس ظاهر آیه این است که نماز واجب است زیرا امر نموده است و وقتی امر بیاید ظهور در وجوب دارد.

مثال قانونی: ماده200 ق.مدني می‏گوید: «اشتباه در خود موضوع معامله باعث عدم نفوذ عقد است». این ماده دو احتمال دارد: 1- عقد غیر نافد: احتمال قوی، 2-عقد باطل: احتمال ضعیف 

حال بر اساس ظاهر ماده احتمال قوی را می‏گیریم و اصل این می‏شود که عقد غیر نافذ است.

3- مجمل: لفظی كه احتمال چند معنی را می‏دهد. مثلاً لفظ مشترک که بدون قرینه باشد مثل شیر که سه احتمال می‏دهد که همه باهم مساوی است.

مثال حقوقی: ماده 201 ق.م می‏گوید: «اگر شخصیت در عقد مهم باشد، اشتباه در شخص به صحت معامله خلل می‏رساند». دو احتمال در اینجا بوجود می‏آید:

1-   عقد غیر نافذ است.

2-   عقد باطل است.

4-مؤوّل: 

نقطه مقابل ظاهر است یعنی احتمال ضعیف.

در ماده 200 ق. مدني احتمال قوی: غیر نافذ (ظاهر)، احتمال ضعیف  باطل (مؤوّل) است.

منبع خبر : نکات آزمونی